Chào! Mật khẩu là “chìa khóa” để bảo vệ cuộc sống trực tuyến của chúng ta trong thời đại số hóa hiện đại. Tuy nhiên, bạn có biết rằng việc sử dụng mật khẩu như “123456” hoặc “matkhau123” hoàn toàn có thể cho phép kẻ xấu xâm nhập vào nhà bạn không? Làm thế nào để tạo ra một mật khẩu dễ nhớ nhưng vẫn an toàn? Hãy cùng tìm hiểu về những bí quyết vàng cách tạo mật khẩu siêu mạnh giúp bạn tạo ra “mật khẩu an toàn nhất thế giới” của riêng mình!
1. Mật khẩu siêu mạnh là gì?
Theo báo cáo từ Verizon, hơn 80% các vụ rò rỉ dữ liệu xuất phát từ việc sử dụng mật khẩu yếu hoặc bị lộ. Vậy, mật khẩu thế nào được xem là “không thể đoán”?
- Độ dài tối thiểu 12 ký tự
- Kết hợp chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt (!, @, #, %…)
- Tránh thông tin cá nhân như tên, ngày sinh, số điện thoại
- Tránh các cậu trúc phổ biến: 123456, qwerty, iloveyou…
- KHÔNG dùng chung mật khẩu cho nhiều tài khoản
Chỉ một sai lầm nhỏ cũng có thể khiến toàn bộ tài khoản của bạn rơi vào tay hacker. Mất Facebook đã khóc, mất luôn Internet Banking là “sụp đất” thật sự!
2. Thế nào là mật khẩu “không thể đoán”?
Theo báo cáo từ Verizon (Mỹ), hơn 80% các vụ vi phạm dữ liệu đều có liên quan đến mật khẩu yếu hoặc bị lộ. Một mật khẩu dễ đoán như “123456” hay “admin” có thể bị hack chỉ trong vài giây bằng công cụ dò tự động (brute-force). Thật đáng sợ phải không?
Vậy, một mật khẩu được coi là “không thể đoán” khi hội đủ nhiều tiêu chí quan trọng về độ dài, độ phức tạp và tính duy nhất. Trước hết, mật khẩu nên dài từ 12 ký tự trở lên, bởi mỗi ký tự bổ sung sẽ khiến thời gian giải mã tăng lên theo cấp số nhân. Hãy tưởng tượng, nếu bạn có một mật khẩu dài 16 ký tự, hacker sẽ phải mất hàng triệu năm để bẻ khóa nó!
Mật khẩu mạnh cần kết hợp đa dạng các loại ký tự, bao gồm chữ hoa, chữ thường, chữ số và các ký tự đặc biệt như !, @, #… Đồng thời, hãy tránh sử dụng thông tin cá nhân dễ đoán như tên, ngày sinh, số điện thoại hay địa chỉ. Các mẫu phổ biến như “123456”, “qwerty” hay “iloveyou” cũng là những lựa chọn kém an toàn, thường bị hacker thử đầu tiên.
Ngoài ra, đừng bao giờ tái sử dụng mật khẩu cũ hoặc dùng một mật khẩu chung cho nhiều tài khoản. Chỉ cần một tài khoản bị lộ, toàn bộ hệ thống dữ liệu của bạn có thể bị đe dọa.
3. Công thức hay cách tạo mật khẩu siêu mạnh mà dễ nhớ
a. Câu “thần chú” (mnemonic phrase)
Chọn một câu bạn thích, viết tắt từng từ rồi thêm số/ký tự đặc biệt.
VD: “Tôi bắt đầu học guitar từ năm 2020” → TbdhGtrtn@2020
b. Ghép từ ngố ngẫu
Chọn hai từ không liên quan rồi thêm số/ký tự.
VD: CaHeo!23@BanhMi
c. Passphrase ngớ ngỗng
Ghép nhiều từ ngẫu nhiên: TraiCay!NuocBien&LaBanMai
d. Cách đặc biệt theo tên người dùng
“Tên nền tảng + Viết tắt tên bạn + 123”
VD: GmailNVA123, ZaloNVA123…
e. Xen kẽ hoa-thường
Dùng một từ bất kỳ, viết xen kẽ: MaTKhAuMaNh123!
4. Đừng tin vào… trí nhớ bạn!
Nhiều người có thói quen tin vào trí nhớ của mình và cho rằng có thể ghi nhớ hết tất cả các mật khẩu, từ đó tạo ra những mật khẩu ngắn, dễ đoán và kém an toàn. Tuy nhiên, đây là một sai lầm phổ biến dễ dẫn đến rủi ro bảo mật.
Giải pháp hiệu quả là sử dụng các trình quản lý mật khẩu như LastPass, 1Password hoặc Bitwarden, những công cụ giúp lưu trữ, mã hóa và tự động điền mật khẩu một cách an toàn, tiện lợi. Bạn sẽ không còn phải lo lắng về việc quên mật khẩu nữa!
Bên cạnh đó, hãy kích hoạt xác thực hai bước (2FA), một lớp bảo mật bổ sung giúp bảo vệ tài khoản ngay cả khi mật khẩu bị lộ, bằng cách yêu cầu mã xác minh gửi về điện thoại hoặc email cá nhân. Đây là một bước đi thông minh để bảo vệ thông tin của bạn.
5. Những sai lầm phổ biến cần tránh
Cẩn thận, AI có thể bẻ mọi mật khẩu! Trong quá trình sử dụng mật khẩu, nhiều người vô tình mắc phải những sai lầm phổ biến khiến tài khoản trở nên dễ bị tấn công. Một trong những lỗi nghiêm trọng là lưu mật khẩu trong ghi chú điện thoại hoặc file Word mà không có bất kỳ hình thức mã hóa nào. Điều này khiến kẻ xấu dễ dàng truy cập nếu thiết bị bị mất hoặc bị hack.
Ngoài ra, việc sử dụng cùng một mật khẩu cho nhiều tài khoản cũng là hành động cực kỳ rủi ro. Chỉ cần một tài khoản bị lộ, tất cả các tài khoản còn lại đều bị đe dọa.
Một số người còn gửi mật khẩu cho người thân hoặc đồng nghiệp qua email, Zalo, Facebook Messenger mà không nhận ra các nền tảng này dễ bị chặn bắt thông tin.
Cuối cùng, không thay mật khẩu định kỳ, đặc biệt sau khi có cảnh báo rò rỉ dữ liệu, là một hành vi chủ quan có thể khiến bạn trả giá đắt.
Giữa thế giới 4.0 nhiều biến động, việc tạo và quản lý mật khẩu an toàn không chỉ là thói quen tốt, mà là cách bạn tự bảo vệ chính mình.
Hãy bắt đầu thay đổi từ hôm nay. Têo têo 123456 vào thùng rác, lập team mật khẩu mới: độc, lạ, bảo mật cao. Và nhớ click chia sẻ bài viết này cho bạn bè nếu bạn thấy có ích nhé!
